Nardu en ik staan op het punt om ons thuis in Chili, het Sandoval-Gavilan-huishouden, achter ons te laten en samen de wijde wereld in te trekken. Morgenochtend vertrekken we om 9:00 richting Buenos Aires met een bus. Dat duurt bijna een dag (God hebbe m’n ziel), maar Nardu heeft het niet heel breed en ik ben haar gezellige reispartner dus wijk vooralsnog niet van haar zijde.
Laten we even rustig de tijd nemen om terug te blikken op de afgelopen anderhalve week, die zeer rustig begon en toen onverwacht zeer onrustig werd. Ik moet er dit keer helaas even wat chronologischer doorheen om de spanning op te bouwen.
Toen er rust was
Zoals jullie vast in mijn overweldigende hoeveelheid Instastories hebben kunnen zien, is het leven in ons dorpje Talagante zeer tranquillo. Als het zonnetje hier schijnt en we in onze pyjama zitten te ontbijten dan kan ik niet anders denken dan: moeten we eigenlijk wel verder reizen? (Nardu zei laatst: “Het voelt hier een beetje als een rehabilitatiecentrum. Er wordt goed voor ons gezorgd en wij zijn de hele dag bezig met onze handen.”)
De eerste dagen van de afgelopen week klusten we lekker door rondom het huis. De zen-tuin werd succesvol door mij en Nards opgeleverd, we wasten de kleine hondjes (Happy en Benito), schuurden een paar stoelen, fietsten naar het dorp voor boodschappen en bakten eens wat nieuws in de keuken. Ik maakte bijvoorbeeld voor het eerst een uienquiche (met zelfgemaakt deeg!), een grote hit. En als het je lekker lijkt dan wil ik het vast een keer voor je maken.
Afgelopen donderdag hadden we een ‘geplande’ dag. Dat wil zeggen: er zijn bepaalde plannen, maar de tijden en afspraken veranderen door de dag heen. We begonnen op het politiebureau om een rapport op te halen, omdat de bril van Nardu’s moeder hier tijdens haar bezoek was gestolen en je zonder politierapport geen moer kan beginnen met je verzekering. Terwijl Nardu in het politiehokje stond te kletsen, zag ik op Monica’s ID-kaart dat haar tweede naam “del Rosario” is en daar moest ik zo hard om lachen (kom op hóe telenovela) dat mijn Zuid-Amerikaanse alterego vanaf nu “Mayo del Rosario” is.
Afijn dat politierapport was twee weken na dato nog niet klaar, dus gingen we onverrichter zake verder richting Freddy van 86, Monica’s vader. Zijn vrouw overleed vorig jaar en sindsdien is hij zeer verdrietig. Wat wil je ook, na een huwelijk van 60 jaar!(!!) Monica bezoekt hem nu elke donderdag om het huis schoon te maken en wat eten langs te brengen. Bij aankomst gingen we met z’n viertjes naar het kerkhof om het graf van zijn vrouw te bezoeken: een bijzonder moment. Thuis liet hij ons trots zijn nieuwe vriendin zien (een robotstofzuiger) en toen Nardu een paar wietplanten in zijn tuin spotte zei hij: “Ja een paar kopjes marihuanathee per dag; dat is goed voor m’n prostaat”. Omdat Freddy een paar decennia geleden tangokampioen was, vroeg Nardu of hij het haar wilde leren, en zo stond ik de lunchtafel in de tuin te dekken met uitzicht op een dansend paartje. Monica zei in de auto, op weg naar onze volgende afspraak, dat ze Freddy in tijden niet zo gelukkig had gezien.
De volgende afspraak stond naar mijn weten niet op de agenda, maar dat was bij een nicht van Monica die net haar eigen bakkerij was begonnen. En dus proefden we wat vullingen voor taarten en wat chocoladekoekjes voordat we verder tuften naar onze laatste meet-up van de dag: een verre achterneef van Monica met zijn geweldige vrouw Carolina en twee dochters. Hun huis bleek op een waanzinnig mooi stuk grond te staan met allemaal fruitbomen, een moestuin, zwembad, voetbalveld, en een schitterend uitzicht op de Andes. Perfect toch? Zeker inspiratie opgedaan voor m’n #droomhuis.
When shit hit the fan
Vrijdag wilden Nardu en ik voor een nachtje naar Santiago, om een beetje te winkelen en Connie te bezoeken. De dag begon relaxed. In Santiago checkten we bustickets (voor Buenos Aires) en toen we daarna de metro wilden pakken naar een groot winkelcentrum, bleek het dichtstbijzijnde metrostation gesloten. “Ach”, dachten we, “lopen we wel een stukkie verder, pakken we die.” Maar toen ook die dicht was, vroegen we aan wat politieagenten hoe het zat. Er bleken die dag studenten te protesteren tegen de regering en dus waren de drie belangrijkste metrolijnen van Santiago uit voorzorg gesloten.
Wat volgde was een chaotische taxirit met Miguel, onze chauffeur a.k.a. ex-politie. Terwijl hij de taxi door het verkeer zigzagde, de radio steeds harder zette voor nieuwsupdates en voice memo’s naar iedereen en z’n moeder stuurde, vertelde hij ons waarom de protesten plaatsvonden. De regering had besloten om de prijzen van de metrotickets van 800 naar 830 peso te verhogen. Voor de studenten maakt dat niets uit, zij reizen met fikse korting, maar voor alle overige metroreizigers wel. En dus waren de studenten voor hen in actie gekomen. Nobel, vonden wij, en Miguel ook (zelfs als ex-politie). Maar de protesten hadden in de middag al grote gevolgen. Het was sowieso al een mazzeltje dat we in een taxi zaten; iedereen wilde er wel een nu de metro’s niet meer reden. Grote groepen mensen dromden bij de bushaltes en straten stonden vol mensen die al waren gestrand om van hun werk naar huis te komen. De politie stond in groepjes in de straten en we zagen dat de eerste gasbommen richting demonstranten werden gegooid. (De demonstranten hier in Chili gebruiken trouwens pannen en lepels om lawaai te maken, wat een uniek gezicht is.)
Veilig aangekomen bij onze shoppingmall hadden we daar een paar uur ‘rust’ en ging ik samen met Connie (die met moeite op een fiets bij de mall had kunnen komen) naar de film ‘Joker’. Waanzinnig goed. Elke keer als Connie en ik chaos in de film zagen, keken we naar elkaar en zeiden we: ‘Dat is Santiago nu’. Het was half als grapje bedoeld, maar eenmaal buiten bleek de mayhem nog niet compleet. We konden amper een taxi krijgen, en toen we eenmaal reden, zagen we dat de massaprotesten door waren gegaan. Overal waren brandjes en er was al een groot elektriciteitsgebouw in de fik gestoken. Ook waren een paar metro’s en metrostations volledig vernield. Veilig thuis in de flat van Connie, keken we naar het nieuws, en rond een uur of twaalf ’s nachts deed de Chileense president een toespraak, waarin hij zei dat de noodtoestand van kracht zou gaan in Santiago. Na de toespraak ging iedereen z’n balkon op om eensgezind lepels op pannen te slaan. Indrukwekkend om te zien hoe het land zich verenigde.
Het houdt niet op, niet vanzelf
Zelf had ik verwacht dat het de dag erna wat rustiger zou zijn, maar ik werd wakker van het geluid van de pannen. De dreiging leek niet heel erg en dus gingen we de straat op; Connie had die dag een babyshower en moest nog een cadeau kopen. De winkels leken dicht, maar we konden onder de rolluiken door om nog iets te kopen. Vlak erna gingen de rolluiken volledig dicht; er was dreiging van de demonstranten. Op de grote weg zagen we een massaprotest en twee hoofdwegen waren al volledig afgesloten. Vlak erna zetten wat demonstranten hekken neer om het verkeer te blokkeren en dus zette de politie, een paar meter bij ons vandaan, water- en gasbommen in om de demonstranten te verjagen. Weer in het appartement besloot Connie om niet naar de babyshower te gaan. Inmiddels was het leger ingezet door de president en kregen zij de hoogste macht in de stad. Op het nieuws zagen we tanks door Plaza Italia rijden en vlak erna hoorden we een legerhelikopter overvliegen. Nardu en ik vonden het tijd om weer richting Talagante te gaan, nu de stad langzaam in een oorlogsgebied veranderde.
We probeerden een taxi richting het Centraal Station te krijgen, maar de taxichauffeurs wilden ons niet meenemen: “Alles zit dicht, daar kunnen we niet komen.” En dus liepen we in driekwartier naar het station, gelukkig was daar weinig chaos, al hadden de brandjes van de avond ervoor wel overal hun sporen achtergelaten. De bus richting Talagante ging wel, en toen we thuis waren bleek dat het een van de laatste bussen richting Talagante zou zijn. (Op het moment van schrijven rijden de bussen nog steeds niet.)
We volgden het nieuws in Talagante op de televisie en hielden nauw contact met Connie, die opgesloten in de flat in Santiago zat. Winkels werden geplunderd en er werd een ‘toque de queda’ (avondklok) ingelast tussen 22:00 en 7:00 voor de inwoners van Santiago. In ons eigen rustige dorpje waren inmiddels 6 bussen in de fik gezet. De dag erna werd een avondklok ingesteld voor de hele metropool Santiago, dus ook voor ons eigen dorpje. En al vanaf 19:00. Ook werd de plaatselijke supermarkt van Talagante geplunderd en kwam buurdorp El Monte zonder water en elektriciteit te zitten.
Gister wilden we wat fruit en groenten kopen in het dorp, maar bijna alle winkels bleken dicht en bij de bank stond een lange rij mensen (de peso is al minder waard aan het worden). We zagen een protestmars van ziekenhuispersoneel in Talagante, en even later zagen we dat de Unimarkt (een soort Aldi) werd geplunderd. We stonden op maar een paar meter afstand, en zagen politie radeloos rondlopen in de dolle menigte en hoorden vlak erna een schot. Tijd om hard weg te rijden.
Hopelijk komt het weer goed met Chili, ook al is het land vooralsnog in chaos. Chili lijkt een rijker land dan het is en alle prijzen zijn de afgelopen jaren bijzonder hard gestegen. Die duurdere metrokaartjes waren de druppel die de emmer deed overlopen. Venezuela was lange tijd ook een rijk land in Zuid-Amerika tot de crisis daar begon; laten we hopen dat Chili niet hetzelfde lot ondergaat.
Afscheid in Talagante
Na bijna drie weken bij Armando, Monica en Sergio te zijn geweest, kan ik echt zeggen dat het voelt alsof mijn tweede familie hier woont. Ik hoop ze snel weer te zien: in Chili, of op een andere plek op de wereld. Maar voor nu is het tijd om verder te reizen. Morgen gaan we dus naar Buenos Aires, waar we slapen in het guesthouse van een Amerikaanse vriendin van Nardu in de gezellige wijk Palermo. Zondag zijn de presidentsverkiezingen in Argentinië, dus hopelijk wordt het niet zo’n rommel als hier. En als dat wel gebeurt, misschien moeten we dan echt maar nieuwsverslaggevers worden. Het is in ieder geval nooit saai.
Heel veel besos,
Mayo del Rosario
SCHRIJF ALS EERSTE EEN REACTIE